آموزش Linux Essentials - قسمت ششم

حالا که با ساختار دستورات آشنا شده اید، خوب است که یاد بگیرید در مواقع لزوم چگونه در مورد یک دستور کمک بگیرید و دستور مناسب را پیدا کنید.

لینوکس سیستم عاملی قوی و پیچیده است و همانند سایر سیستم عامل های پیچیده، باید مستندات جامع و

کاملی برای آن وجود داشته باشد تا بتوان این پیچیدگی را مدیریت کرد. بخش‌های بسیاری از لینوکس (متأسفانه

نه تمامی آنها) به خوبی مستند سازی شده اند. در این بخش از آموزش برخی روش‌های متداول برای دسترسی

به مستندات (Documentation) در لینوکس را معرفی و تشریح کنیم.

 

نکته: مستندات، به متنی گفته می‌شود که همراه یک محصول، نرم‌افزار یا هر چیز دیگر ارائه می‌شود و شامل

معرفی آن برنامه، روش استفاده از آن است.

 

دستور help و گزینه ی help--

 

در بش، برای دسترسی به توضیحات و جزئیات بیشتر درباره دستورات داخلی میتوانید از دستور help استفاده

کنید و دستوری را که درباره آن راهنمایی میخواهید، به عنوان یک آرگومان به این دستور بفرستید. مثلا برای

راهنمایی در مورد دستور exit:

 

$ help exit

exit: exit [n]

Exit the shell with a status of N.

If N is omitted, the exit status

is that of the last command executed.

 

همانگونه که میبینید دستور help تنها توضیحاتی مختصر درباره ی دستور به شما میدهد. برای راهنمایی بیشتر،

کمی صبور باشید و تا پایان این بخش را مطالعه کنید.

 

دستور help برای راهنمایی گرفتن از دستورات داخلی بود. در مورد دستورات خارجی، هیچ استاندارد مشخصی

نیست. اما بسیاری از دستورات خارجی با دریافت گزینه یhelp-- اطلاعاتی را در اختیار شما میگذارند. مثلاً

 

$ nano --help

 

به شما اطلاعات مفید و مختصری از برنامه ی nano ارائه میدهد.

 

راهنمای برخط (On-Line Manual)

 

تقریباً همه ی برنامه‌های تحت خط فرمان با یک صفحه ی راهنما (man page – Manual Page) ارائه میشوند.

این راهنما ها همراه برنامه معمولاً نصب می‌شوند و میتوان با دستور man به آنها دسترسی یافت.

 

بخش‌های مختلف صفحه ی راهنما

 

بخش	محتویات
NAME	نام دستور و توضیحات مختصر درباره آن
SYNOPSIS	نحوه ی نوشتاری دستور (Syntax)
DESCRIPTION	توضیحات کامل درباره ی برنامه و تأثیرات آن
OPTIONS	گزینه های در دسترس
ARGUMENTS	آرگومان های دردسترس
FILES	فایل‌های کمکی
EXAMPLES	مثالهایی درباره ی نحوه ی اجرای برنامه
SEE ALSO	مراجعی به صورت پیوند برای اطلاعات بیشتر، یا قسمت‌های مربوط به موضوع
DIAGNOSTICS	پیام‌های هشدار و خطا
COPYRIGHT	سازندگان برنامه و مجوز برنامه
BUGS	مشکلات، خطاها و محدودیت‌های برنامه

 

برای مشاهده ی صفحات راهنمای مربوط به یک دستور آنرا به عنوان آرگومان به دستور man بفرستید. مثلا:

 

$ man bash

 

صفحات راهنمای bash را نمایش میدهد.

 

صفحات راهنما مشکلاتی هم دارند. مثلا تمامی آنها به زبان انگلیسی اند و ترجمه ی آنها ( اگر وجود داشته باشد)

معمولا ناقص یا نیمه کاره است. همچنین این راهنما هاله معمولا بسیار پیچیده اند و هر یک کلمه از آنها نیز مهم

است، که خواندن آن را برای مبتدیان دشوار میکند. اما اینها نباید باعث شود که فواید صفحات راهنما را نادیده

بگیریم. مهمترین مزیت آنها جامع بودن و همیشه در دسترس بودن آنهاست.

 

نکته: هر گاه به سؤال یا مشکلی برخوردید که جواب آنرا نمی دانستید و از help و man هم نتیجه‌ای نگرفتید،

نگران نباشید. کاربران لینوکس در فضای مجازی شما را راهنمایی خواهند کرد. قطعا سریعترین راه مراجعه به

stackoverflow.com است، و از بین سایت‌های ایران هم میتوانید به انجمنها و سایت‌های پرسش و پاسخ

زیادی مراجعه کنید. مانند P30World که این آموزش علاوه بر وبلاگ من آنجا نیز منتشر میشود.

 

نمایش دادن صفحات راهنما

 

در‌واقع هنگامی که دستور man‌را وارد میکنید، برنامه‌ای به نام less صفحات man‌را نمایش میدهد. با کلید های

جهت بالا و پایین میتوانید حرکت کنید و با کلید q از برنامه خارج شوید. برای جستجوی یک عبارت حرف / را

بنویسید و سپس عبارت موردنظر را وارد کنید و اینتر را بزنید. یک راه دیگر هم برای نمایش راهنما، استفاده از

Konqueror (مرورگر KDE) است. با وارد کردن man://name که name همان دستور است میتوانید

صفحات راهنمای آنرا بخوانید.

 

صفحات اطلاعات (Info Pages)

 

بعضی دستورات به جز (یا به جای) صفحات راهنما (man) از صفحات اطلاعات استفاده میکنند. برای نمایش

این صفحات کافیست نام برنامه را به عنوان آرگومان به info بدهید. مثلا:

 

$ info kate

 

اطلاعاتی درباره ی برنامه ی kate به ما میدهد.

 

 

راه‌های دیگر

 

برای تقریباً تمامی برنامه‌های نصب شده میتوانید به مسیر

 

/usr/share/doc

 

یا

 

/usr/share/doc/package

 

 

بروید (به توزیع نصب شده بستگی دارد. همچنین میتوانید مرورگر را باز کنید، در نوار آدرس عبارت

google.com را وارد کرده و اینتر را بزنید و در مورد دستور جستجو کنید. در محیط گرافیکی هم بسیاری از

برنامه‌ها در منو گزینه ای را برای دریافت راهنمایی قرار داده اند. سایت‌های زیر هم میتواند مفید باشند:

 

tldp.org

 

پروژه ی مستند سازی لینوکس که صفحات راهنما و HOWTO ها را اداره میکند.

 

Linux.org

 

یک پرتال برای علاقه‌مندان لینوکس

 

linuxwiki.com

 

و بسیاری دیگر.

بزودی همراه با قسمت هفتم آموزش، یک آموزش مختصر درباره ی تکنیک های جستجو در گوگل نیز منتشر میشود.

قسمت هفتم