آموزش Linux Essentials - قسمت چهارم

ورود به سیستم و خروج از آن (Login and Logout)

یک کامپیوتر ممکن است یک یا چند کاربر داشته باشد، که مواردی از قبیل تنظیمات، برنامه‌های پیشفرض، … برای آن‌ها متفاوت است. بنابراین هر بار که رایانه را روشن میکنید، کامپیوتر باید بداند که شما که هستید (کدام کاربر هستید) یا بهتر بگویم، باید به سیستم وارد شوید (Login کنید)
سپس شما میتوانید به کار با رایانه بپردازید. پس برای کار با رایانه نیاز به یک نام کاربری (Username) و رمز عبور (Password) دارید. فردی که سیستم شما را راه اندازی کرده (یا خود شما) احتمالاً شما را به عنوان یک کاربر ثبت کرده و یک نام کاربری(مثلا ali_rnt) و رمز عبور(مثلا ascvdfg) به شما داده است.

ورود به حساب از طریق محیط گرافیکی

این روزها اکثر توزیع‌های لینوکسی برای ورود به حساب از یک محیط گرافیکی استفاده میکنند که شما به راحتی میتوانید کادر های مربوط به نام کاربری و رمز عبور را پر کنید تا به سیستم وارد شوید. بعد از وارد کردن اطلاعات خواسته شده و ورود به حساب، یک نشست (Session) گرافیکی برای شما اجرا می‌شود و میتوانید به راحتی از سیستم استفاده کنید. برخی توزیع‌ها از مدیریت نشست (Session management) پشتیبانی میکنند، یعنی میتوانند هنگامی که مجدداً وارد حسابتان می‌شوید برنامه‌هایی که آخرین بار در حال اجرا بوده‌اند بازگردانی کنند.

خروج از حساب به وسیله ی محیط گرافیکی

بعد از آنکه کارتان با رایانه تمام شد و میخواهید آنرا برای استفاده ی کاربر دیگری آماده کنید، باید از حسابتان خارج شوید که این امر به محیط گرافیکی که استفاده میکنید بستگی دارد. معمولاً گزینه های خاموش کردن و خروج از حساب و این قبیل، به راحتی در دسترس اند.

ورود به حساب از طریق کنسول متنی

برخلاف اکثر دسکتاپ ها، سرور ها اغلب از رابط گرافیکی استفاده نمیکنند و برای ورود یک پیغام شبیه به این روی صفحه ظاهر میشود:

Computer Login:

در این صورت شما باید نام کاربری خود را وارد کنید و کلید اینتر را بزنید تا از شما بپرسد:

:Password

حالا نام کاربری خود را وارد کنید و اینتر را بزنید. نکته‌ای که باید به آن توجه کنید این است که هنگام وارد کردن رمز، برخلاف محیط گرافیکی، حتی کاراکتری مانند * هم نمایش داده نمیشود و به نظر میرسد که شما چیزی نمینویسید، اما اینطور نیست.

خروج از حساب در کنسول متنی

کافیست بنویسید:
logout

محیط های گرافیکی دسکتاپ (Graphical Desktop Environments)

اگر از طریق یک محیط گرافیکی Login‌کرده اید، بایک دسکتاپ مواجه می‌شوید که تفاوت چندانی با سایر کامپیوتر های کدرن که قبلاً دیده‌اید نمیکند. متأسفانه نمیتوانم در این مورد توضیح بیشتری بدهم زیرا توزیع‌های لینوکس از یک دسکتاپ خاص استفاده نمیکنند و در هر کامپیوتر ممکن است متفاوت باشد.

بر خلاف سیستم عامل هایی مانند ویندوز و OS X که از یک محیط گرافیکی دسکتاپ رسمی استفاده میکنند، در لینوکس میتوانید هر کدام از محیط های گرافیکی دسکتاپ موجود را که دوست دارید انتخاب کنید. برخی از آن‌ها را در اینجا معرفی میکنیم:

گنوم و KDE محیط های دسکتاپ (Desktop Environment) هستند که قصد دارند مجموعه‌ای از نرم‌افزار هارا با حس و حالی مشابه ارایه دهند. مثلاً در KDE مجموعه برنامه‌هایی مانند Amarok و Dolphin ارائه میشود. هدف این دو محیط دسکتاپ آن است که کاربر با استفاده از آن‌ها تجربه‌ای قابل قیاس با سیستم عامل های دیگر داشته باشند. آن‌ها قابلیت‌هایی خلاقانه به دسکتاپشان اضافه میکنند، مانند جستجوی معنایی (Semantic Search) در KDE که در پشت صحنه (Background) مشغول فهرست گیری از فایل‌های روی دیسک می‌شود تا راحت‌تر بتوانید جستجویشان کنید و به آن‌ها دسترسی داشته باشید. KDE بر روی ارائه قابلیت‌های فراوان برای راحتی کاربران تمرکز دارد، در حالی که گنوم سادگی و کاربردی بودن را به کاربران ارائه میدهد.

LXDE و XFCE دو محیط گرافیکی سبک هستند. آن‌ها همان قابلیت‌های KDE و GNOME را ارائه میدهند اما بیشتر روی استفاده ی بهینه از منابع سیستم توجه دارند.

حتی اگر دو توزیع متفاوت از یک محیط دسکتاپ یکسان استفاده کنند، ممکن است در ظاهرشان تفاوت‌هایی دیده شود زیرا اکثر محیط های گرافیکی دسکتاپ (که از این به بعد به اختصار به آنها DE میگوییم) به کاربران اجازه میدهند تا آن‌ها را دستکاری و جلوه‌های گرافیکی و تم های آن‌ها را تغییر دهند.

اکثر DE ها یک نوار کنترل دارند که معمولاً شامل یک دکمه مانند دکمه استارت ویندوز و برنامه‌های مهم است و به کمک آن میتوانید بین برنامه‌های باز شده سوییچ کنید. در KDE این نوار ها پنل نام دارند و طراحی آن‌ها زیاد تفاوتی با ویندوز ندارد. اما در گنوم کاملاً متفاوت است.

همچنین هر DE یک فایل منیجر به‌خصوص دارد که اصلی‌ترین و حداقل امکاناتی که در اختیار میگذارد مرور فایل‌های روی دیسک، حذف، انتقال، تغییر نام و … مباشند. در KDE برای مثال به طور پیش‌فرض دلفین (Dolphin) و در اوبونتو ( یونیتی) nautilus مورد استفاده قرار میگیرند.

یک ویژگی مهم که در OS X و ویندوز نمیبینید پشتیبانی از دسکتاپ های مجازی است (Virtual Desktops). با استفاده از این قابلیت شما میتوانید چندین دسکتاپ همزمان داشته باشید و به راحتی بین آن‌ها سوییچ کنید، برای مثال خود من معمولاً مرورگر یا PDF های آموزشی رو روی یه دسکتاپ باز میکنم و کارای کد نویسیو تو یه دستاپ دیگه انجام میدم.

مرورگر های وب

خوشبختانه اکثر مرورگر های محبوب وب، اپن سورس و رایگان اند و برای لینوکس موجودند، مانند فایرفاکس و اپرا. همچنین گوگل کروم، که نسخه ی اپن سورس آن به نام کرومیوم (Chromium) را میتوانید در توزیع خود پیدا کنید.

قسمت پنجم